W związku z trwającym „sezonem kleszczowym” oraz licznymi pytaniami kierowanymi do naszego laboratorium zapraszamy na KONSULTACJE DIAGNOSTYCZNE poświęcone między innymi BORELIOZIE. Otwarte spotkanie odbędzie się w sobotę 13 czerwca w PUNKCIE POBRAŃ SYNEVO w Elblągu przy ul. Kosynierów Gdyńskich 51-53 w godz. 9-12.
W tym dniu wszystkie badanie podstawowe i wybrane badania specjalistyczne można wykonać z rabatem 25%. Szczegóły dostępne pod numerem telefonu 517-339-446.
Spośród wielu chorób nękających rodzaj ludzki można wyróżnić „stare” znane od wielu lat, czy też tysięcy lat oraz nowe, które zostały opisane zupełnie niedawno. Do tych ostatnich z całą pewnością należy borelioza. Jest ona nazywana chorobą z Lyme lub boreliozą z Lyme. Lyme to piękne miasteczko w USA w stanie Connecticut i tu właśnie Steer i Bednach pod koniec lat 70. ubiegłego wieku opisali związek choroby z ukąszeniem ludzi przez kleszcze. W 1981 roku Willy Burgdorfer opisał drobnoustrój nazwany Borrelia burgdorferi, przyczynę zła wszelkiego czyli właśnie boreliozy. W późniejszym czasie opisano inne gatunki rodzaju Borrelia. Jeszcze w latach 90. XX wieku nazywano boreliozę „małpą wszystkich chorób” ze względu na różnorodny przebieg i mnogość objawów. Wspólnym początkiem dolegliwości jest ukąszenie przez kleszcza z rodzaju Ixodes.
Te szeroko rozpowszechnione pajęczaki są wektorami wielu chorób zakaźnych, w tym boreliozy. Spośród około 800 gatunków przynajmniej 100 może przenosić drobnoustroje chorobotwórcze. Ich liczba wzrasta z powodu łagodnych zim, a dodatkowo, z powodu dużej mobilności ludzi i ich zwierząt domowych dochodzi do przeniesienia kleszczy z terenów lesistych na obszary parków i ogrodów w miastach. Sezon „kleszczowy” trwa od marca-kwietnia do października-listopada, w zależności od temperatury.
Ukąszenie przez kleszcza jest zazwyczaj odczuwalne, niemniej jednak należy zaznaczyć, że nie we wszystkich przypadkach. Szczególnie ukąszenia przez postaci młode (nimfy) może pozostać niezauważone. Stanowi to istotny problem ponieważ im dłużej kleszcz przebywa w skórze człowieka tym większe jest ryzyko przeniesienia choroby. Szacuje się, że ryzyko wystąpienia boreliozy w przypadku natychmiastowego usunięcia kleszcza wynosi zaledwie około 5%. Niestety z czasem znakomicie wzrasta. Zalecana jest obserwacja miejsca ukąszenia przez około 7-30 dni. Zwykłe zaczerwienie skóry w miejscu ukąszenia nie stanowi istotnego objawu choroby. Jeżeli jednak w wymienionym czasie pojawi się tak zwany „rumień wędrujący” zakładamy, że jest to pierwszy objaw choroby. Zmiana zaczyna się od małej czerwonej plamki przechodząc w owalną 4-15 cm, rozszerzającą się. Bardzo charakterystyczne jest blednięcie w środku. Rumień wędrujący występuje niestety jedynie w 60-70% przypadków, zaś około 30% pacjentów ma stawiane rozpoznanie dopiero w okresie rozsianej boreliozy. Przechorowanie boreliozy nie powoduje wystąpienia odporności i możliwe są reinfekcje.
Według danych niemieckich zakażonych borrelią jest około 15-40% kleszczy, zaś postaci młodych około 10%. Według tych samych danych borelioza rozwija się u 10-20% pacjentów ukąszonych przez kleszcza.
Po przedostaniu się krętka Borrelii do krwioobiegu występuje okres boreliozy uogólnionej. Objawy występujące najczęściej to: mdłości, bóle głowy, bóle pleców, bóle mięśni, bóle stawów, apatia, lekka gorączka, sztywnienie karku, obrzęk węzłów chłonnych. Mogą wystąpić objawy stawowe (np. przemijające obrzęki stawów), objawy sercowe (np. zapalenie osierdzia mięśnia sercowego) oraz objawy ze strony narządu wzroku (np. zapalenie mięśni okołooczodołowych). Najbardziej niebezpieczne i najtrudniejsze diagnostycznie są objawy ze strony centralnego układu nerwowego.
Wobec mnogości objawów rozpoznanie nie jest łatwe. Wsparciem dla klinicystów jest medyczna diagnostyka laboratoryjna. Tu jednak również wymagana jest duża wiedza o chorobie. Badanie obecności przeciwciał bezpośrednio po ukąszeniu przez kleszcza wydaje się być mało użyteczne. Przeciwciała pojawiają się dopiero 3-8 tygodni po wniknięciu krętków do krwi. Jednak, w określonych przypadkach, badanie bezpośrednio po ukąszeniu może przynieść informację istotną klinicznie.
Nie wszyscy specjaliści akceptują badanie kleszcza usuniętego ze skóry na obecność materiału genetycznego Borrelii. Może przynieść fałszywe uspokojenie pacjenta lub bez potrzeby wzbudzić niepokój. Jednak wydaje się bardzo przydatne jako element całości diagnostyki. Brak przeciwciał, zarówno bezpośrednio po ukąszeniu jak i po 8 tygodniach oraz ujemny wynik obecności bakterii w kleszczu nakazuje poszukiwanie innych niż borelioza przyczyn dolegliwości. Badanie obecności przeciwciał obejmuje klasy IgM i IgG. Konfiguracja przeciwciał pomaga nawet w określeniu czasu trwania choroby. Występują tu jednak liczne ograniczenia. Przeciwciała mogą występować w postaci przetrwałej, zaś czułość i swoistość, szczególnie w technice ELISA nie daje pewności rozpoznania. Zdecydowanie lepsze parametry czułości i swoistości stwierdza się w technice Western-Blot. Dodatkowo, wykonywane jest badanie obecności materiału genetycznego bakterii metodą PCR. Jest ono jednak użyteczne w badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego, czy stawowego. W przypadku krwi użyteczność jest kwestionowana.
Żadne z wymienionych badań nie pozwala ocenić skuteczności leczenia. Tu użytecznym badaniem staje się test transformacji limfocytów. Dzisiejsze metody z wykorzystaniem wbudowywania znakowanej tymidyny pozwalają uzyskać wynik o wysokiej czułości i swoistości, w postaci indeksu. Dzięki temu można ocenić skuteczność stosowanej terapii. Spadek indeksu lub powrót do wartości prawidłowych sugeruje, że limfocyty nie mają kontaktu z antygenem Borrelii, a więc, że został on wyeliminowany, podczas gdy miano przeciwciał może być podwyższone nawet do końca życia.
I objawy kliniczne, i diagnostyka laboratoryjna, i leczenie z oceną jego skuteczności są dzisiaj dostępne. Najważniejsza jest jednak profilaktyka – lepiej zapobiegać niż leczyć. Jeżeli jednak spotka nas ten problem dobra diagnostyka laboratoryjna staje się niezbędna. Akredytowane laboratorium może być partnerem na odpowiednim poziomie. Synevo dokłada wszelkich starań by sprostać standardom nowoczesnej medycznej diagnostyki laboratoryjnej, czego potwierdzeniem jest właśnie certyfikat akredytacji.
PUNKT POBRAŃ SYNEVO
Elbląg, ul. Kosynierów Gdyńskich 51-53
Czynny od poniedziałku do piątku
W godz. od 7 do 12
Szczegółowe informacje dla pacjentów dostępne w punkcie pobrań pod numerami tel. 55 611 0300 i 517 339 446
www.synevo.pl