20-lecie Stowarzyszenia Ludności Pochodzenia Niemieckiego

Wczoraj swoje 20-lecie obchodziło Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego Ziemi Elbląskiej.- Najważniejsza sprawa to nauka języka. Bez języka nie ma narodu – mówią liderki stowarzyszenia. Historia, literatura, tradycje nie poznamy tego, nie znając ojczystego języka. Dlatego też organizujemy kursy języka niemieckiego i to nie tylko dla naszych członków, ale także dla wszystkich chętnych – dodała Regina Czymbor wiceprzewodnicząca stowarzyszenia.

Pierwszym dokumentem regulującym prawa mniejszości niemieckiej w Polsce był Traktat o przyjaznym sąsiedztwie i dobrej współpracy między Rzeczpospolitą Polską a niemiecką Republiką Federalną z 17 czerwca 1991r. Obecnie prawa mniejszości określa Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym z dn. 6 stycznia 2005 r.

W Elblągu pierwsze Stowarzyszenie powstało zaraz po przemianach i początkowo nosiło nazwę Związek Mniejszości Niemieckiej na Pomorzu. Później jednak na Pomorzy powstało więcej stowarzyszeń o tej na zwie, dlatego elbląski związek przekształcił się w Stowarzyszenie Ludności Pochodzenia Niemieckiego Ziemi Elbląskiej. Stowarzyszenie skupiające początkowo około 30 osób, zarejestrowano już w 1990 r. Kiedy w 1993 roku zamieszczono ogłoszenie w gazecie lokalnej o działalności stowarzyszenia ilość członków nagle zwiększyła się do kilkuset.

Stowarzyszenie liczy obecnie około 400 członków, prowadzi działalność na terenie Elbląga i okolic. Należy do Związku Mniejszości Niemieckich w Polsce, zachowując samodzielność – poza strukturą Warmii i Mazur.

- Przed rokiem 1989 nie przyznawaliśmy się do naszego pochodzenia bo to było dla nas przykre i byliśmy wrogami. Teraz pokazaliśmy, że jesteśmy dla tego społeczeństwa pożyteczni. My po to się zrzeszamy, żeby naszą kulturę pielęgnować i przekazywać wiadomości o Niemczech nie tylko mniejszości, ale także i większości polskiej i wszyscy są z tego zadowoleni – mówiła przewodnicząca stowarzyszenia Roża Maria Kańkowska.

Nauka języka jest najważniejszą sprawą

- Najważniejsza sprawa to nauka języka. Bez języka nie ma narodu – mówią liderki stowarzyszenia. Historia, literatura, tradycje – tego wszystkiego się nie pozna, nie znając ojczystego języka. Dlatego też organizujemy kursy języka niemieckiego. Utrzymuje kontakty z nauczycielami języka niemieckiego, organizujemy konkursy literackie – wskazuje Regina Czymbor wiceprzewodnicząca stowarzyszenia.

Stowarzyszenie pomaga wielu organizacjom w zdobyciu pieniędzy czy to z Ministerstwa Spraw Zagranicznych Niemiec czy z Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Z funduszy jakie udało się pozyskać odbudowano kamieniczki na Starym Rynku oraz częściowo odremontowano Bramę Targową. Ponadto Stowarzyszenie było współzałożycielem Stacji Socjalno-Humanitarnej "Lazarus" w Elblągu i gminie Elbląg.

- W pobliżu Bramy Targowej postawiono kamień pamiątkowy upamiętniający największego przemysłowca Elbląga Ferdynanda Schichaua. Zaś w Bielniku koło Elbląga ustawiliśmy kamień przypominający Niemców żyjących tam przed 1945 rokiem – mówi Róża Kańkowska.

Gościem wczorajszego, jubileuszowego spotkania był Hans Jurgen Schuch - honorowy obywatel Elbląg. Zapytaliśmy go o to, jak często odwiedza Elbląg i jakie jest jego ulubione miejsce w naszym mieście.

Hans Jurgen Schuch urodził się w Elblągu w 1930 roku. Jako Przewodniczącym Związku Elblążan w Niemczech i Prezes Stowarzyszenia "Truso" w sposób szczególny przyczynia się do rozsławienia Elbląga. Przybliżył historie regionu poprzez szereg publikacji książkowych oraz wydawnictwo (m.in. seria "Zeszyty Elbląskie"), znany jest w środowisku elbląskiemu z licznych referatów, z jakimi wystąpił podczas konferencji, sympozjów, imprez popularno- naukowych. W 1996 r. zaprosił elbląskich artystów na wystawę, do Munzen, która zapoczątkowała owocną współpracę z Muzeum w Elblągu oraz innymi organizacjami związanymi z kulturą. Jest organizatorem kilku wystaw prezentujących Elbląg (np. wystawa obrazów i grafiki "Elbląg 1830- 1945"). Dzięki jego pomocy i kontaktom z Fundacją Współpracy Polsko-Niemieckiej, udało się pozyskać pieniądze na remont elbląskiej katedry św. Mikołaja i Galerii El, odbudowę staromiejskich kamieniczek dla instytucji charytatywnych i kulturalnych, w tym Biblioteki Elbląskiej. Pomógł sprowadzić do Elbląga 19 nowoczesnych, niemieckich tramwajów. Obecnie, mieszka w Munzen i aktywnie wspiera ideę zbliżenia między byłymi i obecnymi mieszkańcami Elbląga. Hans Jurgen Schuch jest dziesiątym Honorowym Obywatelem Elbląga.

Jak często odwiedza Pan Elbląg?

W ubiegłym roku byłem trzy razy. Średnio dwa, trzy razy w roku odwiedzam Elbląg. Jak tu przyjeżdżam to obserwuję jak to miasto się zmienia, jak ludzie żyją.

A czy Elbląg zmienił się bardzo?

Tak miasto zmienia się, odbudowuje, jednak nadal brakuje mi w nim miejsca centralnego.

Jakie jest Pana ulubione miejsce w Elblągu?

Lubię bardzo Plac Słowiański i okolice. Kiedy nie jestem związany obowiązkami często spaceruję po starówce w kierunku pomnika Schichaua i przechodzę pod Bramą Targową. Bardzo lubię te spacery.

Odwiedzam także dom, w którym kiedyś mieszkałem, on znajduje się w okolicy ul. Robotniczej. Ten dom jeszcze tam stoi i lubię obejść go sobie, czasami stoję po drugiej stronie ulicy i patrzę na niego. Lubię te chwile.

A czego możemy życzyć mniejszości niemieckiej na najbliższe 20 lat?

Pieniędzy, młodych członków, dużo siły i wytrwałości.

Dziękuję za rozmowę,
dziękuję.
 

Fot. Rafał Kadłubowski / od lewej Róża Kańkowska i Regina Czymbor, wiceprzewodnicząca stowarzyszenia