Za nami premiera spektaklu "Matnia - sprawa elbląska". Jak oceniają ją elblążanie?

Mocnym akcentem Teatr im. Aleksandra Sewruka rozpoczął wczoraj (5 września) nowy sezon. „Matnia – sprawa elbląska” autorstwa Mirosława Dymczaka w reżyserii Rafała Matusza, przypomniała wydarzenia, jakie 16 lipca 1949 roku zapoczątkował pożar hali nr 20 Zakładów Mechanicznych ZAMECH.

- Witam wszystkich gości, bez wyjątku, na końcu sali i na początku – rozpoczął spotkanie z uczestnikami pierwszej, po wakacyjnej przerwie, premiery, dyrektor elbląskiego teatru, Mirosław Siedler. - Premiera to bardzo ważny moment dla Teatru, dla aktorów, zespołu artystycznego, realizatorów, a ta premiera to niezwykle ważny spektakl nie tylko dla nas, ale również dla Elbląga, dla historii tego miasta, dla tożsamości naszej, mieszkańców Elbląga, i dla tych, którzy byli uczestnikami tych wydarzeń .

- "Matnia - sprawa elbląska" to spektakl wyjątkowy o tyle, że dotyczy Elbląga – stwierdza Mirosław Siedler. - Utwór dramatyczny, który powstał na bazie autentycznych wydarzeń, autorstwa Mirosława Dymczaka. Dotyczy tzw. Sprawy Elbląskiej, która dziś w Elblągu upamiętniona jest Skwerem im. Ofiar Sprawy Elbląskiej. Jest on blisko Hali nr 20, ale z dala od pieszych ciągów komunikacyjnych. Na pewno turyści tam nie docierają. Nie wiem, czy wszyscy mieszkańcy Elbląga mają świadomość, jakie tragedie rozgrywały się w powojennym Elblągu. Dziś staramy się pokazać to na scenie wykorzystując wszelkie materiały, które były dla nas dostępne w trakcie realizacji, opierając się również na tym, co napisała pani Grażyna Wosińska  w swojej książce. Pamiętajmy jednak, że ten spektakl nie jest spektaklem dokumentalnym. Staramy się na podstawie tych wydarzeń, które nie są czarno-białe, powiedzieć o pewnym mechanizmie działania służb bezpieczeństwa  w ówczesnych czasach. Ten mechanizm, oby nigdy nie wrócił, był niezwykle brutalny i funkcjonował w całej Polsce. Pozwalamy sobie na wszczęcie pewnej dyskusji.

Nie ma lepszej dyskusji o przedstawieniu teatralnym jak recenzje wydane przez osoby je oglądające. Zapytaliśmy opuszczających salę teatru pierwszych odbiorców sztuki o ich wrażenia i  oceny.

- Mnóstwo emocji i wrażeń - recenzuje obejrzany spektakl pani Joanna. – Muszę je sobie teraz poukładać. Ogólne wrażenie jest bardzo pozytywne – mówię tu o całości przedstawienia. Bardzo ciekawie reżyser poskładał sceny, a scenografia przenosi zarówno do starych hal zamechowskich, jak i w lata pięćdziesiąte XX wieku. Byłam dzieckiem w czasach, o których sztuka opowiada, więc moje wspomnienia nie są tak polityczne, jednak mam wrażenie, że wiele scen dokładnie oddaje atmosferę wówczas panującą.

- Podoba mi się wyobraźnia twórców spektaklu – zauważa pani Katarzyna. - Ciekawie przedstawili „bohaterów” odbudowujących spaloną halę, trochę zabawnie – jakby kpili z patosu towarzyszącemu obchodom świąt państwowych, a jednocześnie bardziej współcześnie – przedstawili m.in. obchody rocznicy Manifestu Lipcowego czy żalu po śmierci Stalina. Znakomity spektakl, polecam wszystkim.

- Niby wiem z przekazów rodzinnych jak było w Polsce w czasach powojennych, jak tworzono ludowe państwo, a jednak oglądając spektakl niemal organoleptycznie doświadczyłam praktyk tamtego systemu – mówi pani Maria, którą wstrząsnęły sceny „przesłuchań”. – To straszne i oby nigdy tak już nie było, że propagandowa prowokacja niszczy życie niewinnych ludzi.

- Fantastycznie zrobiony spektakl. Niełatwy, pełen symboliki, zmuszający do refleksji, ale na pewno wart zobaczenia. Nawet kilka razy – stwierdza pan Kazimierz.

- Nie wszystko zrozumiałam – przyznaje 16-letnia Iza. – Nie bardzo interesowałam się tamtymi czasami, ale muszę przyznać, że fakt, że wydarzenia te miały miejsce w Elblągu sprawił, że chciałam zobaczyć kawałek historii naszego miasta.

- A ja ją do tego zachęciłem – dodaje 18-letni Eryk. – Interesuję się historią, szczególnie historią naszego miasta. Uważam, że dobrze wiedzieć jak najwięcej o naszej przeszłości, by nie popełniać tych samych błędów co nasi przodkowie.

- Nie lubimy wracać do „tamtych” czasów, które nie przysparzają dumy z bycia Polakiem, ale moim zdaniem to błąd – zauważa pan Edward. - Należy pamiętać również te niefajne karty naszej historii i wyciągnąć z nich wnioski. Zapominając narażamy się na „powtórkę z rozrywki”.

Niemiecki filozof,  Georg Wilhelm Friedrich Hegel wypowiedział znamienne słowa  - "Historia uczy, że ludzkość niczego się z niej nie nauczyła". Obyśmy zawsze mogli przytaczać to zdanie jedynie w czasie przeszłym.