W inwestycjach główne znaczenie powinna mieć chłodna kalkulacja i spokojne podejście do transakcji, jednak praktyka pokazuje, że przeprowadzanie kupna i sprzedaży na różnych rynkach wywołuje wiele skrajnych emocji. Inwestorzy odczuwają zarówno radość i euforię, jak i stres i przygnębienie. Jak radzić sobie z takimi uczuciami? Jakie skutki dla psychiki mają emocje spowodowane przez inwestycje finansowe?
Uzależnienie od dopaminy
U inwestorów może pojawić się uzależnienie od dopaminy, podobnie jak u przedstawicieli innych zawodów narażonych na nadmiar bodźców. Ciągłe sprawdzanie notowań, częste wpisywanie w wyszukiwarkę haseł takich jak kryptowaluta ethereum cena sprawiają, że nic tak nie oddziałuje na daną osobę jak kolejna okazja inwestycyjna. Cena nie ma przy tym znaczenia, gdyż ważniejszy jest tzw. dopaminowy haj, a nie sama rentowność inwestycji i jej celowość. Niektóre działania mogą być zatem bezsensowne, co zwiększa ryzyko, że dojdzie do utraty kapitału.
Dlaczego tak się dzieje? Dopamina to neuroprzekaźnik wytwarzany i uwalniany w ośrodkowym układzie nerwowym. Odpowiada za przekazywanie sygnałów pomiędzy komórkami nerwowymi, a jej obecność wpływa na odczuwanie przyjemności, motywacji i satysfakcji . Często określa się ją mianem „hormonu szczęścia”. Inwestorzy odczuwają szczęście po udanej transakcji, co wywołuje u nich uzależnienie od dopaminy i domaganie się jej kolejnych dawek.
Objawy, które mogą wskazywać na rozwijające się uzależnienie, wynikają zwykle z coraz silniejszej potrzeby dostarczania organizmowi większych i częstszych dawek dopaminy. W efekcie osoba uzależniona zaczyna poszukiwać bodźców wywołujących jej wyrzut, podejmując działania dające natychmiastową gratyfikację i odczucie przyjemności. Mogą to być zachowania kompulsywne i niebezpieczne, a nawet przestępstwa.
Depresja u inwestorów
Objawy depresji u inwestorów są na ogół wynikiem kilku różnych czynników, które ze sobą współistnieją. Ograniczenie kontaktów międzyludzkich z powodu skupienia się na pracy, brak efektów inwestycji i bodźce negatywne zewnętrzne podnoszące poziom niepokoju (np. nowe regulacje prawne) sprawiają, że inwestor może odczuwać ciągły smutek, brak chęci do działania i nieuzasadniony lęk. Niekiedy depresja jest niewidoczna na pierwszy rzut oka, gdyż kryje się pod wizerunkiem osoby pewnej siebie, uśmiechniętej i ukierunkowanej na cel.
Depresja u osób zajmujących się inwestycjami jest częsta, nawet gdy odnoszą sukcesy na tym polu. Zdarza się, że problemy są na tyle zaawansowane, że konieczne staje się wdrożenie farmakoterapii i psychoterapii w ośrodku zamkniętym. W pozostałych przypadkach inwestor powinien postawić przede wszystkim nw współpracę z psychologiem w ramach indywidualnych sesji, by nauczyć się radzić sobie z trudnymi emocjami. Niekiedy kilka spotkań wystarcza, aby stworzyć nowe, pozytywne wzorce myślowe.
Jak poradzić sobie ze stresem?
Stres jest jedną z najczęstszych emocji, które towarzyszą inwestorom. Większość z nich odczuwa go chronicznie, co przekłada się na trudności z zasypianiem, pogorszenie lub nasilenie apetytu i występowanie innych objawów somatycznych. W celu redukcji stresu inwestorzy powinni wyraźnie rozgraniczyć życie zawodowe i kontrolowanie finansów od spraw prywatnych. Dzięki temu uda im się uzyskać balans pomiędzy różnymi sferami życia i zapanować nad nadmiarem negatywnych emocji.
W radzeniu sobie ze stresem kluczowe znacznie mają zainteresowania i aktywność fizyczna. Hobby pozwala zapomnieć o trudnych zdarzeniach z pracy, czy też o stracie większej kwoty. Dodatkowo umożliwia poznawanie nowych ludzi spoza branży i częstsze rozmowy na tematy niezwiązane z karierą. Z kolei aktywność fizyczna wpływa na zwiększenie produkcji hormonów szczęścia i obniżenie poziomu kortyzolu. Dzięki temu naturalnie rozładowujesz stres i zyskujesz spokój ducha bez sięgania np. po używki lub leki.
Jak widać, inwestowanie może mieć silny wpływ na psychikę – zarówno pozytywny, jak i negatywny. Silne emocje, uzależnienie od dopaminy, przewlekły stres czy depresja to realne zagrożenia, z którymi inwestorzy muszą się mierzyć na co dzień.