Rząd po raz pierwszy we współczesnej historii przeznaczył ogromne środki na wzmocnienie ochrony ludności i obrony cywilnej. Rządowy program na najbliższe lata zakłada m.in. dostosowanie obiektów zbiorowej ochrony do współczesnych zagrożeń, adaptację budynków pod te cele oraz tworzenie budowli ochronnych. Na ten cel samorządy otrzymują blisko 5 mld zł z rządowego programu OLiOC. Trwa już przegląd potencjalnych obiektów zbiorowej ochrony - dokonano już ponad 2 tys. sprawdzeń budowli ochronnych zgłoszonych przez samorządy w całym kraju.
W Programie Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej (OLiOC) na lata 2025-2026 przewidziano blisko 5 mld zł dla samorządów na zadania związane z ochroną ludności i obroną cywilną. Przygotowanie obiektów ochrony zbiorowej, ulepszone systemy alarmowania i łączności oraz rozwój obrony cywilnej to główne kierunki działań w ramach Programu OLiOC.
Miejsca schronienia priorytetem
Przepisy ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zakładają sprawdzenie obiektów, które potencjalnie mogą służyć za obiekty zbiorowej ochrony. Opinie i dokumentacja techniczna z przeglądu takich obiektów będą jednym z kryteriów wsparcia finansowego udzielanego m. in. na remonty i modernizację budowli ochronnych.
W pierwszej kolejności remonty i inwestycje będą nakierowane na obszary objęte Narodowym Programem Odstraszania i Obrony „Tarcza Wschód”, ale także na wskazane przez wojewodów miasta i miejsca szczególnego narażenia. Wydano już akty prawne niezbędne do wyznaczania obiektów zbiorowej ochrony. Remontowane będą m.in. schrony i ukrycia pod szkołami, tzw. tysiąclatkami. Jednocześnie, przepisy ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zobowiązują samorządy do wyznaczania obiektów, gdzie możliwe jest utworzenie budowli ochronnych – ich liczba z czasem będzie rosnąć.
Celem określonym w przepisach jest zapewnienie miejsc we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony dla przynajmniej połowy (w tym 25 proc. w budowlach ochronnych) przewidywanej liczby ludności, przebywającej w sytuacji zagrożenia w miastach i 25 proc. poza ich granicami (w tym 15 proc. w budowlach ochronnych).
Dotacja do 100 proc. kosztów
Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej wskazuje, że organami, na których barkach spoczywa kwestia miejsc doraźnego schronienia są: wójt, burmistrz, prezydent, starosta, wojewoda, marszałek województwa oraz minister właściwy do spraw wewnętrznych.
Zgodnie z ustawą, organy ochrony ludności na wniosek właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego przekazują im dotacje celowe na organizowanie miejsc doraźnego schronienia. Mogą też przekazać środki finansowe w formie dotacji celowej na dostosowanie obiektów do wymagań, o których mowa w przypadku kondygnacji znajdujących się pod ziemią. Dotacja może sięgać nawet 100 proc. kosztów inwestycji.
Bieżący przegląd obiektów budowlanych - statystyki
Obecnie możemy podzielić obiekty zbiorowej ochrony na miejsca doraźnego schronienia oraz budowle ochronne. Te z kolei dzielą się na schrony oraz ukrycia. Szczegóły dotyczące obiektów zbiorowej ochrony określają rozporządzenia do ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Państwowa Straż Pożarna i Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego dokonują przeglądu obiektów budowlanych. Ogółem, do 12 września 2025 r. organy ochrony ludności zleciły niemal 4 tys. sprawdzeń dotychczasowych obiektów. Dotychczas PSP i PINB wspólnie przeprowadziły ponad 2 tys. takich wizytacji, wydając stosowne opinie dla organów ochrony ludności. PSP stwierdziła dotychczas, że ponad 1 tys. budowli ochronnych może spełniać funkcje ochronne, przewidziane w rozporządzeniu MSWiA.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
