Domy podcieniowe - nie wszyscy wiedzą o co dokładnie chodzi, niewielu zna ich historię i potrafi opisać architekturę. Właśnie o żuławskich domach z podcieniami opowiadają młodzieży z okolicznych szkół eksperci zaangażowani w projekt „S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych”.
Do tej pory odbyły się spotkania z uczniami szkół podstawowych w Zwierznie i Żurawcu oraz gimnazjalistami z Gronowa Elbląskiego. W każdym z nich uczestniczy 90 uczniów.
Wiedzę teoretyczną, ale również sporo ciekawostek przekazują historycy sztuki, etnolodzy, konserwatorzy zabytków, regionaliści – do tej pory byli to Marek Opitz - prezes Stowarzyszenia Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego "Klubu Nowodworskiego", Alicja Janiak – etnolog z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu oraz Jerzy Domino - historyk sztuki, konserwator, grafik, rysownik, pracuje w elbląskiej delegaturze Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie. Każde spotkanie jest wyjątkowe, a każdy z gości przynosi przedmioty, związane z tematyką zajęć, były to m.in. skrzynie żuławskie, elementy domu, kopie zabytków czy zdjęcia.
- Z rozmów z dziećmi, które odbywają się w trakcie zajęć i po nich, wynika, że to tematyka niełatwa, ale interesująca. Zwłaszcza, że dotyczy czegoś co ich bezpośrednio otacza, bo odwołujemy się do miejsca ich życia – opowiada Agnieszka Jarzębska, koordynatorka projektu. – Spotkania to nie wykłady, to rozmowa, która pozwala uczniom dowiedzieć się właśnie tego, co ich interesuje. Każde spotkanie kończy się ożywioną dyskusją o tym, co można, co należy zrobić aby chronić i remontować domy podcieniowe oraz inne zabytki Żuław.
W ramach projektu zaplanowano dziesięć spotkań w szkołach. Trzy właśnie się odbyły, kolejne będą m.in. w Nowym Stawie i Mikoszewie.
Oprócz lekcji dla dzieci i młodzieży, jednocześnie odbywają się prace dokumentacyjne domów podcieniowych. Weekendowe wyjazdy pozwoliły na sfilmowanie 3 domów – w Miłocinie, Orłowie i Markusach. Dokumentacji filmowej samych domów, towarzyszą również materiały, w których właściciele pokazują swoje domy, oprowadzają po nich i opowiadają ich historie. A historie te są pełne zagadek, zawsze pojawia się w nich temat wojny, nie brakuje elementów osobistych, dramatów, opisów stanu domów, ale także wątków pokazujących codzienne życie w nich od bardzo przyziemnej strony - nieustannej troski o stan domu i zabiegów by go utrzymać w jak najlepszym stanie, czy np. o żabach i komarach chroniących się w piwnicach zimą lub o łasicach buszujących na strychu.
Każdy z domów jest w innym stanie – w Orłowie, dzięki środkom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest właśnie w trakcie remontu, w Miłocinie jest już częściowo wyremontowany dzięki środkom unijnym. Z kolei dom w Markusach czeka na remont, który nie może się odbyć z braku pieniędzy. Właściciele domów chętnie dzielą się opowieściami, jest duże zrozumienie i zainteresowanie z ich strony działaniami projektowymi.
Obecnie powstają również scenariusze lekcji i publikacja dotycząca domów podcieniowych, trwają także przygotowania do spotkań, które odbędą się w domu podcieniowym w Cyganku – w maju, czerwcu i wrześniu.
- Chcemy stworzyć okazję do wspólnego spotkania się dla tych, których temat domów podcieniowych dotyczy – mówi Agnieszka Jarzębska. – Będą mogli się poznać, wymienić doświadczeniami, pozyskać wiedzę ekspercką na temat tej architektury. Być może pomoże im to w przyszłości pozyskać fundusze na remont domów. Taki jest nasz cel.
Spotkania dedykowane będą przede wszystkim mieszkańcom domów podcieniowych, samorządowcom, przedstawicielom sektora kultury i szkół.
- Tymczasem serdecznie zapraszam do tego, aby w weekend wsiąść na rower, wybrać się na wycieczkę i zwiedzać nasze Żuławy, ich zabytki – zachęca Agnieszka Jarzębska. – Nie ma jednych Żuław, wiele z ich zakątków to miejsca niezwykle interesujące, warto więc je poznawać i odkrywać.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Warmińsko - Mazurskiego.
Partnerzy: Narodowy Instytut Dziedzictwa, Urzędy Ochrony Zabytków dodać: w Olsztynie i Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Muzeum Żuławskie w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski, Stowarzyszenie Jantar.
Do tej pory odbyły się spotkania z uczniami szkół podstawowych w Zwierznie i Żurawcu oraz gimnazjalistami z Gronowa Elbląskiego. W każdym z nich uczestniczy 90 uczniów.
Wiedzę teoretyczną, ale również sporo ciekawostek przekazują historycy sztuki, etnolodzy, konserwatorzy zabytków, regionaliści – do tej pory byli to Marek Opitz - prezes Stowarzyszenia Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego "Klubu Nowodworskiego", Alicja Janiak – etnolog z Muzeum Archeologiczno-Historycznego w Elblągu oraz Jerzy Domino - historyk sztuki, konserwator, grafik, rysownik, pracuje w elbląskiej delegaturze Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie. Każde spotkanie jest wyjątkowe, a każdy z gości przynosi przedmioty, związane z tematyką zajęć, były to m.in. skrzynie żuławskie, elementy domu, kopie zabytków czy zdjęcia.
- Z rozmów z dziećmi, które odbywają się w trakcie zajęć i po nich, wynika, że to tematyka niełatwa, ale interesująca. Zwłaszcza, że dotyczy czegoś co ich bezpośrednio otacza, bo odwołujemy się do miejsca ich życia – opowiada Agnieszka Jarzębska, koordynatorka projektu. – Spotkania to nie wykłady, to rozmowa, która pozwala uczniom dowiedzieć się właśnie tego, co ich interesuje. Każde spotkanie kończy się ożywioną dyskusją o tym, co można, co należy zrobić aby chronić i remontować domy podcieniowe oraz inne zabytki Żuław.
W ramach projektu zaplanowano dziesięć spotkań w szkołach. Trzy właśnie się odbyły, kolejne będą m.in. w Nowym Stawie i Mikoszewie.
Oprócz lekcji dla dzieci i młodzieży, jednocześnie odbywają się prace dokumentacyjne domów podcieniowych. Weekendowe wyjazdy pozwoliły na sfilmowanie 3 domów – w Miłocinie, Orłowie i Markusach. Dokumentacji filmowej samych domów, towarzyszą również materiały, w których właściciele pokazują swoje domy, oprowadzają po nich i opowiadają ich historie. A historie te są pełne zagadek, zawsze pojawia się w nich temat wojny, nie brakuje elementów osobistych, dramatów, opisów stanu domów, ale także wątków pokazujących codzienne życie w nich od bardzo przyziemnej strony - nieustannej troski o stan domu i zabiegów by go utrzymać w jak najlepszym stanie, czy np. o żabach i komarach chroniących się w piwnicach zimą lub o łasicach buszujących na strychu.
Każdy z domów jest w innym stanie – w Orłowie, dzięki środkom z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest właśnie w trakcie remontu, w Miłocinie jest już częściowo wyremontowany dzięki środkom unijnym. Z kolei dom w Markusach czeka na remont, który nie może się odbyć z braku pieniędzy. Właściciele domów chętnie dzielą się opowieściami, jest duże zrozumienie i zainteresowanie z ich strony działaniami projektowymi.
Obecnie powstają również scenariusze lekcji i publikacja dotycząca domów podcieniowych, trwają także przygotowania do spotkań, które odbędą się w domu podcieniowym w Cyganku – w maju, czerwcu i wrześniu.
- Chcemy stworzyć okazję do wspólnego spotkania się dla tych, których temat domów podcieniowych dotyczy – mówi Agnieszka Jarzębska. – Będą mogli się poznać, wymienić doświadczeniami, pozyskać wiedzę ekspercką na temat tej architektury. Być może pomoże im to w przyszłości pozyskać fundusze na remont domów. Taki jest nasz cel.
Spotkania dedykowane będą przede wszystkim mieszkańcom domów podcieniowych, samorządowcom, przedstawicielom sektora kultury i szkół.
- Tymczasem serdecznie zapraszam do tego, aby w weekend wsiąść na rower, wybrać się na wycieczkę i zwiedzać nasze Żuławy, ich zabytki – zachęca Agnieszka Jarzębska. – Nie ma jednych Żuław, wiele z ich zakątków to miejsca niezwykle interesujące, warto więc je poznawać i odkrywać.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorządu Województwa Warmińsko - Mazurskiego.
Partnerzy: Narodowy Instytut Dziedzictwa, Urzędy Ochrony Zabytków dodać: w Olsztynie i Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Muzeum Żuławskie w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski, Stowarzyszenie Jantar.
Edyta Bugowska
rzecznik CSE Światowid