Zakon krzyżacki

Okoliczności powstania zamku krzyżackiego, jak i założenia, w jego sąsiedztwie, miasta Elbląga, zostały opisane w Kronice Pruskiej (Chronicon terrae Prussiae). 

Jej autorstwo przypisuje się ks. Piotrowi z Dusburga, który zaczął zpisywanie dziejów Zakonu w XIV wieku. Według tego historyka wiosną lub na początku lata 1237 roku, na wyspę na rzece Elbląg (Ilfing), przypłynęły statki Pilgrim i Friedland, z materiałami do budowy grodu.

Jednym z nich przybył również Mistrz Krajowy Zakonu Krzyżackiego na Słowiańszczyznę, Hrmann von Balk wraz z rycerzami zakonnymi i krzyżowcami margrabiego miśniewskiego, Henryka Wspaniałego. Na tej wyspie, założono  gród obronny, któremu nadano nazwę Elbląg (Ilfing) 

Z powodu niekorzystnych warunków naturalnych, teren ten nie nadawał się do wznoszenia trwałych umocnień oraz nie chronił przed napadami. Prusom szybko udało się zdobyć i zburzyć gród, a Krzyżacy zostali zmuszenie do wyboru innego miejsca  pod budowę nowej, lepszej warowni.

W okolicach dzisiejszego Muzeum stanął zamek z solidnymi umocnieniami i obwałowaniami, wokół którego rozpoczęto budowę miasta. Stare Miasto powstawało bardzo szybko i już 10.04.1246 r. otrzymało od Wielkiego Mistrza Zakonu, Heinricha von Hohenlohe, przywileje lokacyjne, na prawie lubeckim.

Dynamiczny rozwój miasta i szybki wzrost populacji sprzyjały powiększaniu się terytorium Elbląga. W 1337 roku, poza murami miasta powstała osada, którą nazwano Nowym Miastem. Znajdowała się ona na terenie dzisiejszej dzielnicy Śródmieście. Prawa miejskie Nowe Miasto Elbląg otrzymało 25.02.1347 roku, dzięki czemu stało się samodzielnym i niezależnym ośrodkiem miejskim.

11.03.1478 roku Nowe i Stare miasto zostały połączone, na mocy aktu inkorporacyjnego wydanego przez Kazimierza Jagiellończyka. Od tego momentu Elbląg funkcjonował już jako jednorodny ośrodek miejski, którym zarządzała Rada Miasta. 

                                                                         Czesław Latoch