Podstrony / Szlakiem św. Wojciecha

Wędrówkę 42-kilometrowym szlakiem Św. Wojciecha rozpoczynamy w Elblągu przy dworcu PKP Elbląg Zdrój (0,0 km), leżącym na trasie kolejowej Elbląg Główny - Tolkmicko - Frombork - Braniewo. Wychodząc z dworca kolejowego Elbląg Zdrój skręcamy w lewo, w ul. Browarną. Idziemy chodnikiem wzdłuż ogrodzenia elbląskiego browaru. Mijamy przystanek tramwajowy u zbiegu ulic: Browarnej, Obrońców Pokoju oraz Mazurskiej i dochodzimy do ul. Elektrycznej, po przejściu której skręcamy w prawo i po przejściu na drugą stronę ul. Mazurskiej, wchodzimy w park "Modrzewie". Idąc teraz szeroką aleją parkową kierujemy się w stronę widocznego już w głębi alejki głazu pomnikowego, osadzone- go na betonowym cokole. Przed głazem skręcamy w prawo, i ścieżką biegnącą dalej między budynkami elbląskiego osiedla Zawada, dochodzimy do ul. Wiejskiej, gdzie widoczna jest bryła kościoła pw. Świętego Wojciecha.

Po zwiedzeniu obiektu, szlak wiedzie dalej ul. Podgórną do skrzyżowania z ul. Robotniczą. Tutaj skręcamy w prawo i ul. Robotniczą dochodzimy do skrzyżowania z ul. Brzeską. Skręcamy teraz w prawo i ulicą tą docieramy ponownie do ul. Browarnej. Wchodząc w tą ulicę skręcamy w lewo i mijając po prawej stronie kolejno: Stocznię Rzeczną, Urząd Gminy w Elblągu oraz zajezdnię tramwajową, dochodzimy do kościoła pod wezwaniem Bożego Ciała (fot. poniżej).

Skręcamy tutaj w prawo, w widoczną alejkę parkową, biegnącą obok zachodniej fasady tego kościoła i docieramy do ulicy o tej samej nazwie. Idąc dalej prosto, w kierunku widniejącej z daleka i ulicy Stoczniowej, zabytkowej Bramy Targowej (fragment fortyfikacji miejskich starego Elbląga), mijamy z prawej strony Elbląskie Seminarium Duchowne i dochodzimy do skrzyżowania z ulicą Stoczniową. Przechodzimy obok Bramy Targowej i ul. Stary Rynek, dochodzimy do skrzyżowania uliczek Starego Miasta. Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo, w ul. Studzienną, na której spotykamy znaki szlaku czerwonego EL - 06-c "Kopernikowskiego". Mijając z prawej strony dawny kościół Dominikanów pod wezwaniem NMP z XIII-XIV w., obecnie "Galerię El", dochodzimy do mostu (fot. poniżej) - kładki dla pieszych (3,7 km) usytuowanej obok Portu Żeglugi Pasażerskiej (z prawej strony). Stąd bierze swój początek ostatni odcinek Międzynarodowego Szlaku Dalekobieżnego E-9 Elbląg port - Braniewo PKP.

Skręcamy teraz w lewo i wchodzimy na Bulwar Zygmunta Augusta. Mijamy kolejno widniejące z lewej strony: katedrę (od strony wejścia głównego),dalej mijamy kamieniczki zabudowy ul. Wigilijnej, dawne Gimnazjum Elbląskie - obecnie siedzibę Muzeum, zabudowę ul. Wapiennej i dochodzimy do mostu drogowego na rzece Elbląg (fot. poniżej).

Idąc dalej ulicą, przechodzimy pod mostem i tuż za nim wchodzimy na ul. Panieńską, gdzie naprzeciw - brama Campingu (4,1 km). Na ulicy Panieńskiej szlak niebieski skręca w lewo. Wchodzi schodami do góry, na most i skręcamy w lewo. Przechodzimy na drugą stronę rzeki Elbląg. Wchodzimy teraz na ul. Warszawską i skręcamy w lewo. Ulicą tą, biegnącą dalej pod wiaduktem drogowym dawnej autostrady relacji Berlin - Królewiec, dochodzimy do mostu na rzece Fiszewce (5,8 km). Za nim skręcając w lewo, wchodzimy na polną drogę biegnącą wzdłuż tej rzeki. Mijamy wiadukt kolejowy linii Elbląg - Malbork, za którym szlak wchodzi na wał przeciwpowodziowy biegnący wzdłuż rzeki Elbląg.

Ok. 0,5 km dalej dochodzimy do ujścia rzeki Tyny (Tejny). Wchodzimy na koronę wału. Szlak biegnie w kierunku południowym, zmieniając go stopniowo na południowo -zachodni, mijając z lewej strony pola wsi Raczki Elbląskie. W okolicach tej wsi znajduje się najniższy punkt w kraju, wynoszący w/g ostatnich pomiarów -1,84 m n.p.m.. Obecnie o miano najniższego punktu ubiega się miejsce w okolicach Jegłownika. Z lewej strony, za rzeką, rozpoczyna się rezerwat przyrody "Jezioro Druzno".

REZERWAT PRZYRODY "JEZIORO DRUZNO" (JEZ. DRUZNO) - Jego powierzchnia wynosi 3021 ha, w tym ok. 1700 ha to powierzchnia jeziora, a 1321 ha to trzęsawiska porośnięte trzciną. Jezioro to stanowi jedną z najbogatszych ostoi ptactwa słodkowodnego w Polsce. Ochronie podlegają stanowiska lęgowe licznie tu występującego (ok. 160 gatunków) ptactwa wodnego i błotnego. Samo Druzno należy do jezior wyjątkowo płytkich. Jego największa głębokość wynosi ok. 2 m. Jest jeziorem zarastającym i zamulonym. Przez jezioro przebiega znany turystyczny szlak wodny wiodący z Elbląga, przez pochylnie Kanału Elbląskiego i jeziora do Ostródy. Ok. 3,5 km dalej szlak dochodzi do mostu na rzece, usytuowanego w ciągu trasy Elbląg - Markusy, gdzie wchodząc na szosę asfaltową skręca w lewo i doprowadza (po ok. 800 m) do skrzyżowania, na którym skręca ponownie w lewo i dochodzi do wsi Tropy Elbląskie (11,0 km).

TROPY ELBLĄSKIE - wieś w gminie Elbląg. W zachowanych dokumentach pisanych dotyczących tej wsi wyczytać można, że już w 1649 roku Magistrat elbląski wydzierżawił teren obecnej wsi przybyłym tutaj emigrantom z Holandii - mennonitom. Tereny leżące na zachód od jeziora Druzna i stanowiące rozległe bagna i podmokłe łąki (-0,2 do -0,7p. p.m.), nie były zabezpieczone wałami, aż do lat 1566-1590. Dopiero przyzwyczajeni do ciągłej walki z wodą, mennonici, w drugiej połowie XVI wieku przystąpili do zagospodarowania przekazanego im terenu. Efektem ich pracy było uregulowanie w bardzo krótkim czasie systemu wodnego okolicy. Wędrując przez wieś w kierunku jezioro Druzno, możemy obserwować z lewej strony drogi zarastający już kanał, który niegdyś stanowił główną arterię komunikacyjną tej wsi. Świadczyć o tym fakcie może, sposób usytuowania licznego zespołu charakterystycznych, zabytkowych budynków typu holenderskiego (zwrócone frontem do kanału), gdzie łodzie mogły swobodnie wpływać na teren obejścia do tzw. łącznika spajającego zazwyczaj oborę ze stodołą.

Śladem bytności holenderskich osadników na tym terenie jest usytuowany, na sztucznie podwyższonym o ok. 1,5 m terenie, cmentarz pomennonicki. Powstał pod koniec XVIII wieku na planie trapezu. Jego powierzchnia wynosi ok. 10 arów. Zachowały się na nim resztki dawnych nagrobków. Dziś przedstawiają one swym wyglądem stan totalnego zniszczenia. Teren porastają stare, pomnikowe drzewa: jesiony i lipy. Szlak prowadzi przez wieś. Tuż za ostatnim budynkiem skręcamy w prawo i dochodzimy do wału ochronnego jeziora Druzno.

Prosimy o zwrócenie pilnej uwagi na znaki szlaku, które na wale umieszczone są sporadycznie. Przyczyną jest brak odpowiednio usytuowanych przy wale drzew i słupów. Przechodząc przez wieś Jeziorna, za jej ostatnim zabudowaniem szlak skręca w lewo i mijając skrzyżowanie dróg biegnie prosto. Ok 1 km za wsią dochodzimy do kolejnego skrzyżowania, gdzie do wału ochronnego dochodzi wyłożona betonowymi płytami droga. Dochodzimy do wsi Węgle-Żukowo(15,6 km).

WĘGLE - ŻUKOWO - wieś położona w gminie Markusy, ok. 4 km od ws Żurawiec znajdującej się przy trasie komunikacyjnej Elbląg - Nowe Dolno - Rychliki. Do Żukowa dojeżdża się autobusem. Wieś rybacka i rolnicza założona 1557 roku, kiedy mennonici rozpoczęli osuszanie okolicznych terenów. Istnieje tu mały port rybacki. Swój okres świetności wieś przeżywała w okresie przedwojennym, kiedy to do przystani zawijały statki wycieczkowe, dowożące tutaj mieszkańców Elbląga. We wsi zachowany jest budynek zajazdu "Trzy Róże".

Przechodzimy przez wieś (ok. 200 m) i po minięciu skrzyżowania, ponownie wchodzimy na polną drogę, gdzie z prawej strony widnieją w oddali luźno rozrzucone zabudowania pobliskiej wsi Jurandowo (16,8 km). Dochodzimy do wsi Żółwiniec (21,8 km).

Szlak doprowadza do rzeki Dzierzgoń. Idąc wzdłuż jej obwałowań, dochodzimy do miejsca, w którym do jej nurtu wpada rzeka Balewka, biorąca swój początek w okolicach wsi Jasna. Szlak biegnie teraz wzdłuż wału ochronnego rzeki Balewki, którym dochodzimy do mostu. Wchodząc na most skręcamy w lewo, by zaraz za nim znowu skręcić w lewo, w kierunku wschodnim. Idziemy teraz przeciwległym brzegiem rzeki Balewki, aż do jej ujścia do rzeki Dzierzgoń. W miejscu połączenia obu rzek, szlak skręca w prawo i dochodzi do pierwszych zabudowań wsi Dzierzgonka (28,5 km).

DZIERZGONKA - wieś położona w gminie Markusy. Dojazd autobusem. Wieś założona w 1675 roku przez mennonitów. Ich zadaniem było, tak jak i w innych tego typu osadach, osuszenie i rolnicze wykorzystanie powierzonych im terenów. Udało im się tego dokonać poprzez stworzenie całego systemu obwałowanych kanałów wodnych, wyposażonych w śluzy, zastawy, przepompownie itp. Godnymi polecenia są zabytki: zespół zagród holenderskich oraz ciekawy most zwodzony na rzece Dzierzgoń. Idąc przez wieś, przechodzimy przez szosę asfaltową i trzymając się kierunku, który nadaje prąd rzeka Dzierzgoń, mijając po drodze przyczółek byłego mostu kolejowego przez rzekę na trasie Elbląg - Myślice dochodzimy do kładki na kanale "Modrym" obok stacji pomp. Szlak przechodzi przez kładkę na drugą stronę kanału i schodzi z wału ochronnego w kierunku widniejącego w dole gospodarstwa. Tutaj wchodzi na biegnącą przez łąkę polną drogę i doprowadza nas aż do skraju wsi Brudzędy (31,1 km).

STARE DOLNO - wieś położona w gminie Markusy przy trasie Zwierzno - Dzierzgoń. Jej rodowód sięga początków XIV wieku. Zgodnie z pierwszymi przekazami pisanymi, wieś lokowana została w 1300 roku i stanowiła po ustanowieniu Malborka stolicą Zakonu Krzyżackiego, naturalne zaplecze rolnicze dla miasta i załogi zamku. We wsi godnym uwagi obiektem jest okazały pałac z przylegającym do niego starym parkiem podworskim. W okolicy pozostałości po dawnej linii kolejowej Elbląg - Myślice. Przechodzimy przez wieś i tuż za mostem na rzece Dzierzgoń. Na skrzyżowaniu skręcamy w lewo. Na łuku drogi skręcamy w prawo, w polną drogą biegnącą obok stacji transformatorowej. Skręcamy w prawo, mijamy pozostałości wiaduktu kolejowego i wchodzimy na daw- ny nasyp linii kolejowej. Dochodzimy do lasu. Idąc szeroką, leśną drogą, omijamy zwalony most, gdzie prawą stroną schodzimy w dół do leśnej drogi , która z lewej strony przechodzi pod wiaduktem dawnej kolei i dalej skręca w prawo. Idąc dalej prosto, ok. 1500 m dalej szlak niebieski skręca w prawo, w leśną drogę, która biegnąc równolegle do wcześniejszego traktu kolejowego, doprowadza nas do podnóża kolejnego zwalonego wiaduktu i biegnącej pod nim poprzecznej drogi. Tutaj skręcamy w prawo. Trzymając się przez cały czas szerokiego leśnego traktu, ok 300 m dalej wychodzimy na skraj lasu, gdzie widoczne są już zabudowania wsi Kwietniewo.

KWIETNIEWO - wieś położona w gminie Rychliki przy trasie Rychliki- Dzierzgoń. Dojazd autobusem z Pasłęka, Dzierzgonia i Elbląga. We wsi sklepy spożywczo-przemysłowe, Szkoła Podstawowa, kościół parafialny (fot. poniżej), remiza straży pożarnej. Dekret lokacyjny miejscowość ta otrzymała z rąk komtura dzierzgońskiego Henryka Zuckschnerta, w dniu 28 września 1299 roku. Zawiera on m. in.: wzmiankę o dotacji wniesionej przez miejscowego proboszcza. Z tego należy wnioskować, że osada istniała tu już dużo wcześniej. Ze wzmianek w przekazach pisanych wynika, że pierwotny kościół parafialny istniał tu już w XIII wieku. Obecna, gotycka bryła kościoła wzniesiona została w latach 1330 - 1350. Widoczne są na niej ślady późniejszych licznych przebudów i modernizacji.

Tutaj skręcamy w prawo i przechodzimy przez wieś (37,4 km). Po drodze mijamy gotycki kościół, za którym na skrzyżowaniu dróg widnieje drogo- wskaz "Święty Gaj - 4 km". Tutaj skręcamy w prawo i asfaltową drogą biegnącą stokiem wzniesienia w dół wychodzimy ze wsi. Tuż za tablicą z nazwą wsi kończy się asfaltowa szosa i zaczyna się szeroka, a w okresie letnim bardzo pylista szutrowa droga. Ta droga doprowadza nas do Świętego Gaju.

ŚWIĘTY GAJ - wieś położona w gm. Rychliki, ok. 4 km od Kwietniewa, przy trasie kołowej relacji Elbląg - Dzierzgoń. Dojazd autobusem z Elbląga lub Dzierzgonia. Wieś kojarzona jest z miejscem śmierci Świętego Wojciecha, co potwierdzają prowadzone tu od lat liczne badania archeologiczne. Akt lokacyjny tej wsi nadał komtur dzierzgoński dopiero w 1324 roku, chociaż ślady osadnictwa na tym terenie sięgają czasów dużo wcześniejszych. Świadczy o tym chociażby fakt istnienia w okolicy silnego grodziska, jak i głośnych w ostatnich latach "pomostów bągardzkich".

Badania wykazały, że zaraz w okresie polokacyjnym wzniesiona została we wsi kaplica, którą w okresie reformacji przeszła we władanie protestantów. W 1861 roku, w wyniku pożaru doszczętnie spłonęła. Już w cztery lata później, tj. w 1865 roku, na miejscu pogorzeliska wzniesiony został obecnie istniejący kościół, który poddawany był licznym przebudowom. Z chwilą sprowadzenia z Gniezna w 1989 roku relikwii Świętego Wojciecha, umieszczonych w ołtarzu głównym, został uznany jako Sanktuarium, a na skraju wsi w miejscu symbolicznej śmierci Świętego (wjazd od strony Starego Dolna) wzniesiono ołtarz polowy i wybudowano drogę krzyżową.

Tutaj skręcamy w lewo i zaraz za przystankiem autobusowym dochodzimy do kościoła. Tuż przy kościele, ok. 20 m od przystanku szlak kończy swój bieg, osiągając w tym miejscu długość 42 km.